Podstołeczna gmina piękna, gospodarna i kulturalna

700 lat Starych Babic

Puszcza Kampinoska jest niewątpliwie jednym z największych skarbów podstołecznej gminy Stare Babice, dodajmy - gminy uchodzącej za bardzo gospodarną, czystą ekologicznie i kreatywną, bardzo atrakcyjną turystycznie i - co warto zauważyć - odwiedzaną tylko w ramach weekendów przez mieszkańców Warszawy. Cenne zabytki architektury, przyroda Puszczy Kampinoskiej, niebanalna oferta kulturalna, a także propozycje dla turystyki biznesowej czynią z turystyki dużą szansę rozwoju gminy.

W 2013 r. obchodzono 700-lecie Babic, bowiem najstarsze pisane źródło o tej miejscowości - dokument Siemowita II, pochodzi z 1313 rok. Jubileusz stał się okazją do wydania pierwszej monografii gminy „Stare Babice na przestrzeni wieków" pod red. kulturoznawcy, historyka regionu Ewy Pustoły Kozłowskiej. Mieszkańcy i turyści mieli okazję uczestniczyć w ciekawych wydarzeniach kulturalnych: plenerze malarskim, spacerach po gminie z przewodnikiem, konkursie fotograficznym, konferencji o historii i kulturze Babic.

600-lecie Lipkowa

Ważną pozycję, i to w skali całego Mazowsza, zajmuje Lipków, niewielka, bardzo stara osada, niegdyś własność rycerskiego rodu Prusów, leżąca w bezpośrednim sąsiedztwie Puszczy Kampinoskiej. Należała do Zamoyskich i Mniszchów, ale zasłynęła po 1790 roku, gdy Ormianin, kupiec i przedsiębiorca Paschalis Jakubowicz otworzył tu manufakturę słynnych pasów kontuszowych i polecił wznieść dwór. W 1791 roku złożył w niej wizytę sam król Stanisław August Poniatowski. Następcy Jakubowicza produkowali tutaj materiały jedwabne i płócienne. Zachowały się fundamenty fabryki. Z Lipkowem związał się okresowo Henryk Sienkiewicz, który bywał tu często jako konkurent córki właścicieli majątku, Maryni Szetkiewiczówny, jak też jako jej mąż. To właśnie ona miała skłonić pisarza do umieszczenia w Lipkowie sceny pojedynku Bohuna z Wołodyjowskim znanej wszystkim z lektury „Ogniem i mieczem".

Cennym obiektem Lipkowa, malowniczo położonym na skraju lasu, jest zabytkowy kościół, przez lata wojenne zniszczony i opuszczony, dziś restaurowany. Wielkie zasługi odniósł tutaj wieloletni proboszcz ksiądz Wacław Kurowski (zmarły 28 lipca 1992 r.), który założył we dworze - plebanii małe muzeum poświęcone historii Lipkowa, jego związków z Sienkiewiczem i bohaterami utworów pisarza. To właśnie w okolicy tego dworu miał się odbyć ów wspomniany pojedynek.

Pamiętam życzliwość księdza dla turystów, w tym nas, wędrujących studentów. Zawsze poświęcał swój cenny czas, aby oprowadzić po kościele i muzeum, udostępniał cenną bibliotekę krajoznawczą (w tym liczne przewodniki i mapy). Sam był działaczem PTTK, autorem licznych publikacji, w tym przewodników i wspomnień, które wydawał w trudnych czasach (cenzura, brak papieru), a niewielkie wpływy przeznaczał na potrzeby muzeum, w którym gromadzono pamiątki związane z H. Sienkiewiczem, bohaterami jego utworów, rekwizyty z filmów, a także kolekcje pasów słuckich. Dziś nie ma tej placówki, ale mówi się coraz częściej o jej reaktywowaniu. Cieszy fakt, że zacny były proboszcz jest patronem jednej z ulic, a także i pamięć o kapłanie, przejawiająca się m.in. perspektywą wydania wznowienia Jego prac.

Otoczenie kościoła, tzw. Polana Lipkowska, należąca do Kampinoskiego Parku Narodowego, tradycyjne miejsce pikników turystów przemierzających szlaki Puszczy Kampinoskiej, będzie w najbliższym czasie zagospodarowane zgodnie wymogami ekorozwoju i potrzebami turystów. Przypadająca w 2014 r. rocznica 600-lecia Lipkowa jest okazją do wspomnień o historii i ludziach z nim związanych, a tym samym medialnego nagłośnienia miejscowości i jej atrakcji. Dobrze, że projekt obchodów, zaplanowany na 24 sierpnia br., został skierowany do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego.

Lokalna integracja

Ważną rolę spełnia integracja, stąd też dobre relacje z sąsiednimi gminami, m.in. z Izabelinem. Trudno nie docenić Lokalnej Grupy Działania „Między Wisłą a Kampinosem", funkcjonującej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Wspomniana LGD powstała już w 2008 roku z inicjatywy trzech gmin, a w wyniku stałego rozwoju obejmuje aktualnie tych gmin 10. Należą one do trzech powiatów: warszawskiego zachodniego, sochaczewskiego nowodworskiego (woj. mazowieckiego). Członkowie grupy to gminy: Błonie, Brochów, Czosnów, Izabelin, Kampinos, Leoncin, Leszno, Łomianki, Ożarów Mazowiecki, Stare Babice. W tej grupie ważną rolę odgrywają Stare Babice, których władze samorządowe przywiązują dużą wagę właśnie do integracji i działań lokalnych, dowodem czego było w 2013 r. przyznanie przez kapitułę LGD „Między Wisłą a Kampinosem" nagrody LIDER dla Gminy Stare Babice za budowanie lokalnej tożsamości w oparciu o historię.

Aktywność życia społecznego mieszkańców przejawia się m.in. w działalności organizacji pozarządowych. Z wieloma z nich gmina współpracuje, zlecając im część zadań publicznych z zakresu kultury, sportu i pomocy społecznej. Razem jest łatwiej, taniej, efektywniej spełnić oczekiwania potrzebujących, zagospodarować zasoby społeczne, dać szanse rozwoju mieszkańcom w każdym wieku.

Nową formą integracji jest współpraca Warszawy i 37 gmin ją okalających w ramach instrumentu Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego (ZIT WOF). Samorządy wspólnie ustaliły priorytety inwestycji ważnych dla całej aglomeracji. Unia Europejska przekaże na projekty z zakresu transportu niskoemisyjnego, rozwoju gospodarczego i e-usług publicznych ok. 165 mln EUR. Wśród nich planowane są trasy rowerowe i parkingi P&J.

Inicjatywy kulturalne

Siłą gminy są liczne imprezy kulturalne. To m.in. kiermasz wielkanocny w niedzielę Palmową, coroczny Festyn Babicki 15 sierpnia, Mikołajki. Biorą w nich udział twórcy ludowi Mazowsza, w tym wywodzący się z najbliższych okolic. Wyroby z wikliny, rzeźby, malarstwo, zabawki, a także smaczne wypieki są dużą atrakcją tych imprez.

Dużą rolę kulturotwórczą odgrywa Towarzystwo im. Kazimierza Wiłkomirskiego z siedzibą w Starych Babicach, organizator Festiwalu Muzycznego „W Krainie Chopina". Koncerty organizowane są w kościołach, pałacach, placówkach kultury wielu gmin Mazowsza. Towarzystwo prowadzi też Młodzieżową Orkiestrę dbając o edukację muzyczną dzieci i młodzieży.

W Gminie działają także dwa chóry Babiczanie i Sami Swoi, a od dwóch lat funkcjonuje Babicka Orkiestra Dęta im. Krzysztofa Pendereckiego, dając wspaniałe koncerty podczas lokalnych imprez kulturalnych.

Nie brak i innych atrakcji. W Borzęcinie Dużym działa wyjątkowe etnograficzne Muzeum Stowarzyszenia Misji Afrykańskich, w Zielonkach otworzył swoje podwoje zabytkowy dwór należący do rodziny Lasotów. Jego wnętrze i oferta nawiązują do dawnych epok.

Stare Babice mają inną piękną kartę w historii Polski, w tym w jej drodze ku nowoczesności. Tutaj w 1923 r. uruchomiono transatlantycką radiostację nadawczą „Babice". Wybudowana w ciągu dwu lat, składała się z dziesięciu wież wysokości 126,5 m. Dziś przywraca się pamięć o tym miejscu. Na babickim rynku, tuż przed nowym budynkiem komunalnym 17 listopada 2013 r., w 90 rocznicę uruchomienia Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej Babice, została odsłonięta tablica pamiątkowa oraz otwarta wystawa plenerowa poświęcona budowie i historii Radiostacji Babice. Dzieje radiostacji opisał pan Jerzy Raczek w książce „Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala Nadawcza w Babicach".

Z myślą o mieszkańcach i turystach gmina wydaje też pocztówki, mapy, organizuje rajdy rowerowe, marsze, spacery tematyczne.

I jeszcze jedno. Gmina bardzo dba o informację turystyczną. Ma uwagę zasługuje wyjątkowo bogaty zakres informacji w internecie. Warto polecić: kalendarz imprez kulturalnych http://www.stare-babice.pl/pl/page/kalendarz-imprez-2014-0;spacerownik po małej architekturze http://www.kapliczki.stare-babice.eu/ a także informacje o projekcie „Dziedzictwo twórczości ludowej i artystycznej - kapliczki, krzyże, figury i obeliski w Gminie Stare Babice" http://archiwum.stare-babice.waw.pl/index2.php?op=13&go=8 oraz relacje ze spacerów po gminie w ramach projektu „Obchody 700-lecia Babic" http://archiwum.stare-babice.waw.pl/index2.php?op=13&go=15

Jednym słowem, warto poczytać, a potem tutaj przyjechać i to nie jeden raz.

O ofercie turystycznej gminy i jej aktywności na różnych polach z Beatą Tuzimek, głównym specjalistą do spraw rozwoju i promocji gminy w Urzędzie Gminy Stare Babice (powiat warszawski zachodni) rozmawiał

Jan Paweł Piotrowski