Recenzja
Tu rozgrywały się naprawdę ważne historyczne wydarzenia
Świeżo ukazała się drukiem interesująca monografia „Pałac i Ludzie. Historia rezydencji myśliwskiej w Spale 1885-1945", piąta z serii publikacji wydanych z okazji 500-lecia Spały. Autorzy Michał Słoniewski i Swietlana Czestnych.
Podczas Dożynek Prezydenckich w Spale w 2012 roku prezydent RP Bronisław Komorowski otrzymał od członków Lokalnej Organizacji Turystycznej pierwszy egzemplarz nowej książki „Prezydencka Spała" autorstwa prezesa LOT-u Michała Słoniewskiego. Była towówczas czwarta pozycja wydawnicza wpisująca się w nurt obchodów 500-lecia Spały.Pierwsze trzy publikacje wyszły w 2011 roku. Były to: „Wojenna Spała" Małgorzaty i Juliusza Szymańskich (tropicieli i pasjonatów fortyfikacji w Polsce, zawodowo i emocjonalnie związanych od lat z Turystyczną Trasą „Bunkier w Konewce"), „Carska Spała" Andrzeja Kobalczyka, szefa Skansenu Rzeki Pilicy i Michała Słoniewskiego, a także album „Spała. Carska rezydencja" Swietłany Czestnych i Karen Kettering (dwóch badaczek, Rosjanki i Amerykanki, zajmujących się głównie rosyjskim rzemiosłem artystycznym) oraz - jakżeby inaczej - Michała Słoniewskiego, odkrywający przed Czytelnikami niemal zupełnie nieznany świat carskich polowań na znajdujących się pod rosyjskim zaborem ziemiach polskich.
Ciekawe,co powodowało i nadal powoduje tak wielkie zainteresowanie Spałą – zadali sobie pytanie autorzy. „Przecież miejscowość ta nie ma ani wyjątkowych zabytków, ani współcześnie wybudowanych licznych atrakcji turystycznych. Ma jedynie dogodne położenie geograficzne i unikalne otoczenie przyrodnicze. I ma jeszcze to coś, właśnie to, co do niej przyciąga – intrygującą historię. Na tyle ciekawą, choć krótką, że można mówić o Spale, jako o miejscu magicznym. Składają się na nią pobyty ludzi znanych i wyjątkowych. Zarówno tych z epoki ostatnich Romanowów, jak i II Rzeczypospolitej – prezydentów, premierów, ministrów, ludzi nauki i sztuki, wybitnych sportowców...
Odtworzenie historii ich obecności w tym miejscu stało się intrygującym wyzwaniem zarówno dla zawodowych badaczy dziejów, jak i historyków amatorów - regionalistów. I to nie tylko w Polsce, również w Rosji i Stanach Zjednoczonych. Dzięki tej współpracy i nowym kwerendom archiwalnym ukazują się kolejne nieznane dotychczas fakty i okoliczności. Spała do czasów spółczesnych zachowała w niezłym stanie unikalny zespół budynków oraz założeń parkowych dawnej rezydencji carskiej, zbudowany w ściśle określonym stylu. Brakującym jej ogniwem jest spalony w 1945 roku Pałac myśliwski, którego pozostałości w centralnym miejscu Spały po dziś dzień dziwią przyjezdnych, a drażnią i irytują mieszkańców. A przecież w tym niewielkim budynku rozegrały się naprawdę fascynujące i ważne historyczniewydarzenia! Dzisiaj, kiedy środowisko lokalne zaczyna poważnie myśleć o jego odbudowaniu, grupa badaczy postanowiła w oparciu o dostępne już dokumenty i różne źródła odtworzyć dzieje pałacu myśliwskiego i ludzi z nim związanych od jego wybudowania w 1885 roku do spalenia w 1945 roku."
Przy opracowaniu monografii autorzy korzystali między innymi ze źródeł archiwalnych, głównie polskich i rosyjskich, dostępnej z roku na rok coraz obszerniejszej literatury przedmiotu oraz zasobów zachowanej dokumentacji fotograficznej, które dzisiaj pozwalają na bardziej dokładne odtworzenie rzeczywistości sprzed wielu lat.
Monografia elegancka edytorsko, przebogato ilustrowana – 231 fotografii, w polsko-angielskiej wersji językowej stanowi kolejny smaczny kąsek wydawniczy w literaturze przedmiotu.
Michał Słoniewski, Swietlana Czestnych „Pałac i Ludzie. Historia rezydencji myśliwskiejw Spale 1885-1945", Wyd. Max s.c. Jolanta i Michał Słoniewscy, 264 str., 231 ilustracji. ISBN 978-83-932501-2-7