Recenzja

Romantyczna podróż w czasy II RP

Podczas tegorocznych Dożynek Prezydenckich w Spale prezydent RP Bronisław Komorowski otrzymał od członków Lokalnej Organizacji Turystycznej pierwszy egzemplarz nowej książki „Prezydencka Spała” autorstwa prezesa LOT-u Michała Słoniewskiego.  To czwarta pozycja wydawnicza wpisująca się w nurt obchodów 500-lecia Spały, w które zaangażowała się nadpilicka LOT.

Pierwsze trzy publikacje wyszły w 2011 roku. Były to: „Wojenna Spała” Małgorzaty i Juliusza Szymańskich (tropicieli i pasjonatów fortyfikacji w Polsce, zawodowo i emocjonalnie związanych od lat z Turystyczną Trasą „Bunkier w Konewce”), „Carska Spała” Andrzeja Kobalczyka, szefa Skansenu Rzeki Pilicy i Michała Słoniewskiego, a także album „Spała. Carska rezydencja” Swietłany Czestnych i Karen Kettering (dwóch badaczek, Rosjanki i Amerykanki, zajmujących  się głównie rosyjskim rzemiosłem artystycznym) oraz - jakżeby inaczej - Michała Słoniewskiego, odkrywający przed Czytelnikami niemal zupełnie nieznany świat carskich polowań na znajdujących się pod rosyjskim zaborem ziemiach polskich.

Wszystkie edytorsko wysmakowane, dopieszczone.

„Przyszedł więc czas na naturalne uzupełnienie historii Spały o okres II Rzeczypospolitej. Były to bowiem czasy wyjątkowe w dziejach tej miejscowości” – przeczytamy we wstępie najnowszej publikacji. Przyznanie jej już w 1920 roku statusu gmachów reprezentacyjnych Rzeczypospolitej Polskiej z przeznaczeniem do użytku Naczelnika Państwa - obok Zamku Królewskiego w Warszawie, Łazienek Królewskich, Belwederu i Wawelu – nie tylko nobilitowało to miejsce, ale przede wszystkim umożliwiało korzystanie ze środków budżetowych na pielęgnację i rozwój. Przyczynili się do tego walnie kolejni włodarze Spały, darzyli ją bowiem wielkim sentymentem. A byli to Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, dzięki któremu w latach 1922-1926 nastąpił jej znaczący rozwój. Potem prezydenci  Władysław Wojciechowski i Ignacy Mościcki, który rozsmakowawszy się w tym miejscu, przeniósł do Spały znaczną część swoich obowiązków reprezentacyjnych i starał się w nim spędzać każdą wolną chwilę. Za jego prezydentury (1926-1939) nastąpił właśnie największy rozkwit Spały.

Tutaj w 1927 roku zapoczątkowano tradycję ogólnopolskich dożynek, a w 1930 roku obchodów Dnia św. Huberta. Tutaj, podczas Jubileuszowego Zlotu ZHP w 1935 roku, celebrowano 25. rocznicę powstania ruchu harcerskiego na ziemiach polskich.

Oddając się lekturze „Prezydenckiej Spały”, jak w kalejdoskopie można odbyć romantyczną podróż w czasie. Przypomnieć sobie znakomitych gospodarzy rezydencji w otoczeniu najbliższych, ich gości – plejadę najwyższych dostojników państwowych i rządowych, generałów, dostojników kościoła, akredytowanych w Warszawie dyplomatów zagranicznych. Elity II RP.

Autor zadaje sobie pytanie, z jakim dziedzictwem i z jaką tradycją mamy dzisiaj do czynienia w Spale? Co udało się uratować od zapomnienia, co z niej potrafimy wydobyć pożytecznego i kontynuować? Na szczęście bilans dotychczasowych dokonań jest według niego dodatni…

Bogato ilustrowaną, dwujęzyczną (polsko-angielską) publikację opatrzył przedmową „Spały historia lokalna i powszechna” prof. dr hab. Andrzej Garlicki. Uzupełniają ją noty biograficzne: Dostojni gospodarze rezydencji spalskiej, znakomici goście rezydencji spalskiej, Urzędnicy Kancelarii Prezydenta i obsługa rezydencji spalskiej.

Michał Słoniewski, „Prezydencka Spała”. Wydawnictwo Muza S.A.; rok wydania 2012; format: 21x27 cm; oprawa twarda; stron 344; zdjęć 400; ISBN 9788393250110