Naukowy artykuł roku

Rada Naukowa i Kolegium Redakcyjne czasopisma naukowego „Folia Turistica” wydawanego przez Wydział Turystyki i Rekreacji Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, rozstrzygnęły konkurs na najlepszy artykuł opublikowany w czasopiśmie w roku 2014.

Kwartalnik „Folia Turistica” publikuje prace naukowe obejmujące zakresem tematycznym studia nad turystyką wraz z towarzyszącymi jej zjawiskami społeczno-ekonomicznymi. Jeden z czterech numerów pisma ukazujących się w danym roku wydawany jest wyłącznie w języku angielskim bez wersji polskojęzycznej. Spośród zamieszczonych na łamach krakowskiego periodyku w danym roku publikacji, wybrany zostaje „artykuł roku”.

Laureatem edycji 2014 roku, w ocenie Rady Naukowej, został artykuł pod tytułem „Model of Sustainable Tourism – Theoretical and Empirical Approach” autorstwa prof. nadzw. dra hab. Leszka Butowskiego reprezentującego Szkołę Główną Turystyki i Rekreacji w Warszawie. Praca prezentuje model zrównoważonego rozwoju turystyki, który systematyzuje aktualną wiedzę na ten temat, uwzględniając jej stronę praktyczną weryfikowaną na podstawie badań empirycznych przeprowadzonych w Polsce, Turcji i na Cyprze. W celu opracowania modelu, autor przyjął założenie dotyczące istoty zrównoważonego rozwoju w turystyce. Polega ono na dążeniu do równowagi między spełnieniu potrzeb wszystkich grup interesariuszy turystycznych - turystów, społeczności lokalnych, przedsiębiorców i pozostałych grup, które w różnych formach mają związek z ruchem turystycznym i jego obsługą. Ruch turystyczny powinien rozwijać się z zachowaniem naturalnych wartości społeczno-kulturowych. Podstawowym celem zrównoważonej turystyki jest generowanie korzyści satysfakcjonujących wszystkie grupy obecnych i przyszłych podmiotów związanych z turystyką, które nie powodują degradacji środowiska powyżej maksymalnego dopuszczalnego poziomu kosztów. Cel ten powinien być realizowany w perspektywie długoterminowej. Podstawą opracowanego prze autora modelu jest forma funkcji matematycznej z opisem algebraicznym, co znajduje zastosowanie w nauczaniu i prezentacjach. W 2013 roku, model został poddany wstępnej weryfikacji przeprowadzonej w regionach tureckiego wybrzeża Morza Śródziemnego i polskiego Pomorza Zachodniego, natomiast w roku 2014, w Republice Cypryjskiej. Wyniki tych badań wskazują, że model może być używany jako dobre narzędzie do oceny turystyki w różnych miejscowościach.

Wybranym przez Radę Naukową laureatem drugiego miejsca, został artykuł pod tytułem „Od egipskich piramid po disneylandy. Szkice o ewolucji atrakcji turystycznych”, którego autorem jest prof. nadzw. dr hab. Zygmunt Kruczek z Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Profesor Kruczek poświęcił swoją pracę ewolucji atrakcji turystycznych od najstarszych zapisów, czyli egipskich piramid, aż po czasy współczesne, zdominowane przez rozwój disneyandowskich parków rozrywki. Osobny rozdział poświęcony został teoriom ewolucji atrakcji od momentu ich powstania do zaniku lub przekształcenia. Praca oparta jest na analizie poglądów zawartych w literaturze tematu, badaniach własnych autora, doświadczeniu związanym z licznymi podróżami oraz obserwacjami poczynionymi podczas prowadzenia wycieczek. Jednym ze zjawisk, na które wskazuje autor jest między innymi występująca zmiana atrakcji turystycznej w pułapki na turystów. Wiele obiektów, które z założenia powinny dostarczać zwiedzającym je intelektualnych wrażeń i przeżyć edukacyjnych, przekształcana jest w miejsca naciągania turystów na kolejne wydatki. Jak stwierdza autor, bogata i wszechstronna oferta turystyczna oparta powinna być na poszukiwaniu oryginalnych atrakcji, a gdy ich nie starczy, na kreowaniu nowych. Wiedza zawarta w nagrodzonej pracy może być wykorzystana w procesie kształcenia przez wykładowców i studentów turystycznych kierunków kształcenia. Wynikami badań powinny być zainteresowane instytucje administracji państwowej, regionalne i lokalne organizacje turystyczne, stowarzyszenia i gestorzy atrakcji turystycznych. Autor podkreśla, że w 2014 roku Polska Organizacja Turystyczna zainicjowała badania frekwencji w atrakcjach turystycznych, jako pilotażowy program szerszych badań nad atrakcjami turystycznymi w Polsce.

Trzecie miejsce w konkursie Rada Naukowa przyznała artykułowi pod tytułem „Globalne łańcuchy wartości w turystyce jako przedmiot badań”, którego autorką jest dr Karolina Nessel z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Praca dotyczy globalnych łańcuchów wartości zyskujących rosnące znaczenie ekonomiczne globalizującego się rynku turystycznego. Z przeprowadzonych przez autorkę analiz wynika, że koncept globalnych łańcuchów wartości jest użytecznym narzędziem analizowania możliwości poprawy pozycji zarówno firm turystycznych, jak i regionów oraz całych gospodarek. Pomimo to skala zastosowania tych rozwiązań w sektorze turystycznym jest niewielka. Idea globalnych łańcuchów wartości obejmuje pełny zakres działań podejmowanych przez firmy i pracowników w celu dostarczenia produktu do końcowego użytkownika. Począwszy od samej koncepcji, przez zebranie zasobów, kolejne fazy przetwarzania, po wprowadzenie na rynek. Rozdrobnione i podzielone między różne kraje i firmy procesy wytwórcze są integrowane w międzynarodowych sieciach biznesowych poprzez globalne łańcuchy wartości. Zależność turystyki od globalizacji ekonomicznej wzrasta. Spojrzenie przez ten pryzmat na krajowy sektor turystyki powinno towarzyszyć działaniom organów odpowiedzialnych za gospodarkę turystyczną.

Wszystkie nagrodzone prace, a także inne artykuły kwartalnika „Folia Turistica”, zamieszczone są na stronie internetowej pod adresem www.folia-turistica.pl