Funkcje hotelarskie zabytkowych obiektów zamkowych

Funkcje hotelarskie zabytkowych obiektów zamkowych / Marcin Hyski, Justyna Bednarzak ; Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. – Katowice : Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki, 2012. – 183 s. : il. kolor. ; 24 cm. Bibliogr. s. 180-183. ISBN 978-83-60841-82-2

Spis treści
Wstęp
Rozdział 1: Wybrane aspekty rozwoju hotelarstwa
1.1. Istota hotelarstwa
1.2. Rys historyczny rozwoju światowego i polskiego hotelarstwa
1.3. Rodzaje i funkcje obiektów hotelarskich
1.4. Rodzaje hoteli w Polsce
1.5. Produkt hotelu elementem jego oferty rynkowej
Rozdział 2: Obiekty zabytkowe w ujęciu prawnym w literaturze
2.1. Pojęcie i cechy zabytku
2.2. Regulacje prawne adaptacji obiektów zabytkowych do pełnienia nowych funkcji
2.3. Sukcesja funkcji obiektów zabytkowych
Rozdział 3: Funkcje hotelarskie zabytkowych obiektów zamkowych w województwach dolnośląskim i podkarpackim
3.1. Województwa dolnośląskie i podkarpackie jako obszar objęty badaniami
3.2. Charakterystyka zabytkowych obiektów hotelarskich w wybranych województwach
3.3. Zabytkowe hotelarskie obiekty zamkowe w Dolnośląskiem
3.3.1. Zamek Kliczków
3.3.2. Zamek Paulinum
3.3.3. Zamek Czocha
3.3.4. Zamek Książ
3.3.5. Zamek Krobielowice
3.3.6. Zamek Wojnowice
3.3.7. Zamek Chojnik
3.3.8. Zamek Grodziec
3.3.9. Zamek Oleśnica
3.4. Hotelarskie wykorzystanie zabytkowych obiektów zamkowych w Podkarpackiem
3.4.1. Zamek Lesko
3.4.2. Zamek Przecław
3.4.3. Zamek Krasiczyn
3.4.4. Zamek Baranów
3.4.5. Zamek Dubiecko
Zakończenie
Bibliografia

Wstęp. Przedmiotem rozprawy są zabytkowe obiekty zamkowe w aspekcie swojej nowej funkcji hotelarskiej. Aktualnie coraz częściej, zarówno w Polsce, jak i Europie, zauważane jest zjawisko sukcesji funkcji obiektów zabytkowych. Istniejące obiekty zabytkowe, pozostające do niedawna bez nadzoru i opieki konserwatorskiej, w ramach przekształceń stosunków własnościowych zmieniają zwoje oblicze zgodnie z wolą i wizją swoich nowych właścicieli – inwestorów. Rynek turystyczny jest obszarem dziewiczym dla takich inwestycji i stanowi niezwykle cenną, otwartą przestrzeń, którą mogą wypełnić właśnie obiekty zabytkowe zaadoptowane dla potrzeb świadczenia usług hotelarskich czy gastronomicznych. Procesy inwestycyjne podejmowane i realizowane w obiektach zabytkowych należą do niezwykle kapitałochłonnych i trudnych pod względem formalnym. Niemniej jednak coraz częściej inwestorzy, podejmując się takich wyzwań, zwieńczają swój sukces zdobywając konkurencyjną względem innych pozycję rynkową. Obiekty zabytkowe pozostają wciąż bardzo modne i doceniane przez uczestników turystyki biznesowej, która – jak wiadomo –jest formą aktualnie najdynamiczniej rozwijającą się i przynoszącą bez wątpienia najwyższe zyski.
Ludzie od wieków zmieniali i stale zmieniają swoje miejsce pobytu. Działo się to z różnych powodów. Dawniej były to podróże w celach handlowych, religijnych, naukowych i towarzyskich. Współcześnie głównym motywem jest wypoczynek, relaks i sprawy zawodowe. Dodatkowo coraz częściej odgrywa znaczenie potrzeba luksusu, wysokiego standardu usług hotelowych oraz bezpośredniego kontaktu z materialnym świadectwem przeszłości. Jednak niezależnie od tego, jakie motywy decydują o podjęciu podróży turystycznej, hotel powinien nieustannie ulepszać i poszerzać wachlarz swoich usług, aby skutecznie konkurować na rynku poprzez pełniejsze zaspokojenie potrzeb gości.
Każdy zabytek jest ściśle powiązany ze swoją epoką. Można go porównać do zwierciadła, w którym epoka ta znajduje odbicie. Polska słynie ze swych dworków, pałaców i zamków, co ma swój znaczący wpływ na rynek hotelarski. Szacuje się, że funkcje noclegowe oferuje około 250-300 obiektów historycznych zlokalizowanych poza granicami dużych miast. Stanowi to ogromny rynek, obejmujący około 20% wszystkich hoteli w Polsce. Niemniej jednak tylko co trzeci z tych obiektów jest skategoryzowany.
Zamki powstawały jako warownie obronne, często w pobliżu ówczesnych granic państwa, w celu zamknięcia drogi potencjalnemu najeźdźcy. Pełniły nie tylko ważną funkcję obronną, ale były również okazałymi rezydencjami władców. Wiele z nich zniszczonych zostało w okresie średniowiecza lub znacznie przebudowanych w XVIII w., gdyż nie były wówczas traktowane jako zabytki wymagające ochrony. Obie wojny światowe spowodowały kolejne ogromne zniszczenia, w tym całkowite unicestwienie wielu zachowanych jeszcze budowli. Jednak mimo wszystko podjęto ogromny wysiłek odbudowy wybranych mocno zniszczonych zamków i obronnych rezydencji. Dla wielu z odbudowanych zamków znaleziono użytkowników, którzy przystosowali budowle dla różnych celów, takich jak muzea, urzędy, a także hotele, pensjonaty i ośrodki wypoczynkowo-szkoleniowe.
Pobyt w hotelach urządzonych w zamkach to pewnego rodzaju podróż w czasie. W większości hotele w obiektach historycznych nie przewyższają standardem hoteli nowoczesnych, ale przy dużym nakładzie finansowym i dobrych realizacjach projektowych i wykonawczych – mogą. Mają natomiast to, czym nie dysponują nowoczesne obiekty – ducha miejsca, ciągłość historyczną, tajemniczość – a więc coś, czego w żaden sposób współcześnie stworzyć nie można.
W dzisiejszych czasach marzenia o noclegu w zamku nie są trudne do zrealizowania, gdyż różnorodność obiektów historycznych, ich funkcji, standardu, oferty i przeznaczenia powoduje, że rozpiętość ceny noclegów jest w nich bardzo duża. Zlokalizowane często z dala od miejskiego hałasu w sąsiedztwie lub na terenie lasów i parków krajobrazowych, zabytkowe obiekty oferują to, co gdzie indziej trudno odnaleźć: spokój, doznania estetyczne, ale również dreszczyk emocji, którego może zapewnić opowieść o legendarnych duchach. Jednak mimo wszystko goście-turyści stanowią zazwyczaj marginalną część klienteli takich obiektów. Nastawione są one najczęściej na klientów konferencyjnych, szkoleniowych, czyli biznesowych. Niektóre przykuwają uwagę gości bogatą ofertą, inne antycznymi wnętrzami, których atmosfera pobudza wyobraźnię i pozwala przebyć podróż w minione wieki. Jeszcze inne przyciągają wspaniałym otoczeniem i piękną przyrodą. Gości urzeka niepowtarzalny wygląd i wyjątkowa atmosfera. Gość ma możliwość poczucia ducha minionych epok.
Niniejsza rozprawa przedstawia przykłady wykorzystania zamków w województwach dolnośląskim oraz podkarpackim jako obiektów hotelarskich. Rozwój hotelarstwa oraz wzrost znaczenia turystyki i oczekiwań turystów stały się motywacją do tworzenia tego typu obiektów, w efekcie czego kolejne obiekty otwierają swoje podwoje dla gości. W ostatnich dziesięcioleciach wzrosła świadomość społeczeństwa związana z ochroną zabytków, a tym samym rozwinęła się turystyka poznawcza, której uczestnicy odwiedzając zamek koncentrują się nie tylko na luksusowych wnętrzach lub degustacjach win, ale zainteresowani są również historią czy legendami związanymi z danym miejscem, a często także obszarem otaczającym obiekt.
Celem opracowania jest pokazanie efektów procesu sukcesji funkcji obiektów zabytkowych, na przykładzie zamków zabytkowych zaadaptowanych dla potrzeb hotelarstwa w województwach dolnośląskim i podkarpackim.
Rozprawa składa się z trzech rozdziałów, z których dwa pierwsze mają charakter teoretyczny. Treść pierwszego rozdziału poświęcona jest ogólnie rozumianemu hotelarstwu, jego cechom, terminologii, ale również jego rozwojowi zarówno na świecie, jak i w Polsce. Przedstawione zostały powszechnie przyjmowane podziały obiektów hotelarskich, a także rodzaje hoteli w Polsce. Omówiono również cechy i rodzaje produktu turystycznego hoteli, jakim są usługi hotelarskie.
Rozdział drugi został poświęcony zabytkom i ich cechom. Przedstawiono także prawne aspekty wykorzystania zabytków do celów użytkowych. Na podstawie aktów prawnych wyszczególniono warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby obiekt zabytkowy mógł zostać przystosowany do pełnienia takich funkcji. Przedstawiono również trendy we współczesnej turystyce oraz przykłady usług hotelarskich, które sprawiają, że pobyt w zamku staje się produktem coraz bardziej pożądanym.
Rozdział trzeci stanowi część empiryczną pracy. Rozpoczyna go charakterystyka województwa dolnośląskiego oraz podkarpackiego, jako obszarów objętych badaniami. Przedstawiono podstawowe informacje na temat środowiska geograficznego, historii oraz atrakcji turystycznych. Dalsza część rozdziału ma charakter metodologiczno-badawczy. Przedstawiono najpierw wykaz zamków wpisanych do rejestru zabytków, w których aktualnie świadczone są usługi hotelarskie. Następnie szczegółowo je scharakteryzowano, opisując ich historię oraz legendy związane z danym obiektem. Dokonano także prezentacji oferty turystycznej zamków.
Zamówienia realizuje: Śląska Księgarnia Kultury Fizycznej, Mikołowska 72a, 40-065 Katowice (w budynku głównym AWF w Katowicach), tel.: (32) 207-51-95, fax: (32) 207-51-95