Miejsca magiczne

Nikszowiec i Giszowiec – miasta w mieście

Wielkie miasta składają się bardzo często z wielu części składowych, o zupełnie innym wizerunku, odmiennej przeszłości. Tak to się jednak najczęściej składa, że turyści interesują się przede wszystkim wybranymi, najbardziej znanymi i najintensywniej promowanymi obiektami, przeważnie usytuowanymi w dzielnicach centralnych. Tymczasem w poszukiwaniu odmiennych klimatów, specyficznej tożsamości zakątków miast warto wybierać się do tych odleglejszych okolic. Moda na taką turystykę, która przecież nie będzie miała masowego charakteru, pojawiła się w wielu krajach, w tym Polsce. Odwiedzane są teraz częściej warszawska Praga, łódzki Księży Młyn oraz katowickie Nikiszowiec i Giszowiec.

Te części wielkiej śląskiej metropolii nadal żyją jakby swoim życiem, z tym, że nie jest już dziś sensacją widok przybyszów podziwiających wspaniale wkomponowaną w zieleń architekturę „miast-ogrodów" wykreowanych przez człowieka dla innego człowieka, dodajmy człowieka ciężkiej i często bardzo niebezpiecznej pracy.

Osiedla robotnicze Nikszowiec i Giszowiec są piękne z uwagi na swoją niepowtarzalność. Budowano je jako kompleksy samowystarczalne. Były tu więc wygodne domy z ogrodami, szkoła, szpital, pralnia, karczma, łaźnia, elektrownia i zakład wodociągów.

Szczęściem wojenne zniszczenia ominęły tę okolicę, choć zakusy pomniejszych burzymurków z lat 70. XX wieku mogły doprowadzić do zaprzepaszczenia tych wspaniałych przejawów dziedzictwa kultury. Pierwsi chyba odkryli uroki tych miejsc filmowcy: osiedla są idealnymi plenerami. Dziś odbywają się tutaj liczne imprezy nawiązujące do śląskich tradycji, m.in. święta Barbórki, jarmarki, odpusty. Jest też w osiedlu Nikiszowiec ciekawe muzeum (Oddział Muzeum Katowic) przybliżające dzieje tych osad. W Muzeum znajduje się, cieszący się sporym zainteresowaniem, punkt informacji turystycznej, sprzedający także przewodniki, albumy i pamiątki. Karczma oferuje potrawy regionalne.

Jan Paweł Piotrowski